Umhverfismerki

Leita

Forsíða

Þjónusta

Sjálfbærni

Umhverfismerki

Flóra umhverfismerkja er ansi mikil og stundum erfitt fyrir fólk að skilja á milli trúverðugra og ótrúverðugra merkja. Í stuttu máli má skipta umhverfismerkjum í tvo flokka.

Um umhverfismerki

Tegund I

eru umhverfismerki sem taka tillit til margra umhverfisþátta á líftíma vörunnar, eru byggð á viðmiðum óháðs þriðja aðila sem einnig er úttektaraðili og staðfestir að viðkomandi vara eða þjónustu uppfylli viðmiðin.

Tegund II

eru merki tekin fram af fyrirtækjum um umhverfiságæti eigin vara. Fyrirtækin ákveða sjálf eigin viðmið og það er allur gangur á því hvort upplýsingarnar eru yfirfarnar af óháðum þriðja aðila. Þessi merki geta náð yfir hvort heldur sem er einn eða fleiri umhverfisþætti.

Almennt eru tegund I, þriðja aðila, umhverfismerki talin til áreiðanlegra og viðurkenndra umhverfismerkja. Tegund II merki almennt ekki talin áreiðanleg og oft notuð til að veita vörum grænan blæ. Þetta er oft gert með því að leggja ofuráherslu á einn umhverfisþátt óháð því hve mikilvægur hann er fyrir vörunna eða heildarumhverfisáhrif hennar og samtímis líta framhjá öðrum mikilvægum umhverfisþáttum. Dæmi um tegund II merki er þegar að fyrirtæki auglýsa að vara sé laus við ákveðin efni sem t.d. er bannað að nota, eins og Freon -frítt. Þetta er í raun villandi markaðssetning. BYKO vill forðast öll merki af tegund II af fremsta megni.

Svanurinn

Svanurinn er opinbert umhverfismerki Norðurlandanna og var stofnað af norrænu ráðherranefndinni árið 1989. Svanurinn er þekktasta umhverfismerki Norðurlandanna og með skrifstofu í hverju landi fyrir sig sem sér um vottanir í sínu landi. Á Íslandi er skrifstofa Svansins hýst hjá Umhverfisstofnun.

Árið 2020 eru samtals um 30 þúsund vottaðra íbúða eða eru í byggingu. Á Íslandi má nefna nokkrar Svansvottaðar byggingar eins og visthús.is, IKEA blokkin, Suðurlandsbraut 24 sem dæmi og á dagskrá eru bygging fyrsta Svansvottaða grunnskóla á Íslandi sem er Kársnesskóli, íbúakjarni í Reykjavík og a.m.k. 40 aðrar íbúðir.

Leyfilegt í svansvottað hús

Varan er leyfileg í Svansvottaðar byggingar, það þýðir ekki að hún sé Svansvottuð heldur að búið sé að fara yfir að uppfyllt séu lágmarks viðmiðunarmörk fyrir umhverfis- og heilsuspillandi efni. Það er hægt að fá vöru leyfða af Svaninum til notkunar í Svansvottaða byggingu án þess að varan sjálf sé vottuð.

FSC

Timbur úr sjálfbærum skógum.
FSC vottun stendur fyrir enska heitið Forest Stewardship Council. FSC vottun er tvennskonar.

Vottun á skógrækt, þ.e. að timbrið sé ræktað samkvæmt ákveðnum sjálfbærniviðmiðum

Vottun á rekjanleika, þ.e. að hægt er að rekja timbur eða skógarafurðir til ákveðinnar sjálfbærrar skógræktar. Til þess að hægt sé að selja FSC vottað timbur þá þurfa allir milliliðir sem vinna úr timbri, meðhöndla það eða selja að vera með rekjanleikavottun. Eina undantekningin frá þessu er ef timburvörur eru seldar óbreyttar (ómeðhöndlaðar og timburbúnt ekki brotin upp) enda er þá timburbúntið enn merkt með FSC merkinu og viðeigandi upplýsingum.

Byko er ekki með rekjanleikavottun en allir helstu birgjar BYKO eru með rekjanleikavottun. Því getum við sagt að við kaupum rekjanleikavottað timbur. Við getum aftur á móti ekki sagt að við seljum rekjanleikavottað timbur þar sem við erum ekki með FSC rekjanleikavottun.

Nánari upplýsingar um FSC vottun er að finna á www.fsc.org

PEFC

PEFC vottun stendur fyrir enska heitið Programme for the Edorsement of Forest Certification schemes. PEFC vottun er uppbyggð á sama máta og FSC vottun á skógarauðlind og rekjanleika. Allir helstu birgjar BYKO eru með PEFC eða FSC vottun auk þess sem BYKO hefur hlotið þessa vottun á rekjanleika.

Evrópublómið

Evrópublómið er sameiginlegt merki landa Evrópusambandsins. Ákvörðunin um stofnun þess var tekin árið 1992. Uppbygging Evrópublómsins er sambærileg við Svaninn og er skrifstofa Blómsins hjá Umhverfisstofnun.

Blái Engillinn

Blái engillinn er þýskt umhverfismerki sem var sett á laggirnar árið 1978 og er þar af leiðandi elsta umhverfismerki í heimi. Merkið er þróað í samvinnu þýskra umhverfisyfirvalda, neytendasamtaka og samtaka iðnaðarins. Styrkleikar merkisins eru fyrst og fremst í Þýskalandi og Mið-evrópu. Það eru samt margar vörur á Íslandi, ekki síst byggingavörur sem bera Bláa engilinn.

OEKO-TEX

Efni sem notuð eru í vörurnar eru vottaðir samkvæmt Oeko-Tex staðlinum. Oeko-Tex staðallinn er sjálfstætt prófunar- og vottunarkerfi fyrir vefnaðarvöru á öllum stigum framleiðslunar.

Með því að velja vörur úr efni sem er vottað af Oeko-Tex geta neytendur verið vissir um að varan sé úr efni sem er laust við hættuleg eða skaðleg efni og unnið með lágmörkun á umhverfisáhrifum að leiðarljósi.